AI-geletterdheid: loop niet achter de feiten aan

Wat is AI-geletterdheid in de praktijk?

AI-geletterdheid betekent begrijpen hoe AI ‘denkt’ en werkt. Niet technisch, maar praktisch: weten dat AI niet altijd feiten levert, maar werkt op basis van waarschijnlijkheden. Een AI-model voorspelt wat een logisch antwoord is op basis van patronen in data. Dat betekent ook dat een verkeerd gestelde vraag bijna altijd leidt tot een verkeerd antwoord.

Een simpel voorbeeld:

U vraagt AI om een samenvatting te maken van een tekst, zonder helder aan te geven wat u verwacht. Meestal krijgt u dan een vage, generieke uitkomst. Is uw vraag scherp en concreet? Dan kan AI verrassend nauwkeurige en bruikbare resultaten opleveren. In AI-taal heet dit prompting. Het schrijven van de juiste prompt en het stellen van de juiste vragen maakt of breekt het resultaat.

Sterke prompts, betere antwoorden: zo werkt het

AI ‘weet’ niets zeker. Maar u kunt AI wel zo sturen dat het betrouwbare antwoorden geeft. Dat begint bij een duidelijke, logische opbouw van uw vraag.

Voorbeeld van een goede promptopbouw:

1. Wat is het doel? (Bijvoorbeeld: ‘Schrijf een samenvatting van dit beleidsrapport.’)
2. Wat is de bron? (Bijvoorbeeld: ‘Gebruik alleen maar de bijgevoegde tekst.’)
3. Wat is de doelgroep? (Bijvoorbeeld: ‘Schrijf deze tekst voor een brede doelgroep burgers met taalniveau B1. Of: Schrijf deze tekst voor gemeentelijke beleidsmakers.’)
4. Wat is de gewenste vorm? (Bijvoorbeeld: ‘In maximaal 300 woorden, helder en bondig.’)
5. Wat moet AI uitsluiten? (Bijvoorbeeld: ‘Vermijd moeilijke woorden, jargon en afkortingen’)

Zulke prompts helpen AI om concreet te blijven, fouten te vermijden (‘hallucineren’) en betrouwbare output te leveren.

Wat kan AI voor overheden betekenen?

AI kan verschillende taken uitvoeren. Sommige AI-modellen zijn goed in beredeneren. Gebruik deze vooral als klankbord voor analyse. Of voor het zoeken naar oplossingen of het genereren van ideeën. Andere modellen zijn vooral geschikt voor het ‘bulk’ werk. Bijvoorbeeld:

• Beleidsvoorstellen of memo’s laten herschrijven in begrijpelijke taal.
• Snelle samenvattingen van lange documenten of vergaderverslagen.
• AI inzetten voor beeldherkenning, zoals het uitlezen van tekst uit foto’s (bijvoorbeeld bij handhaving).

Voor al deze toepassingen geldt: zonder duidelijke instructie komt u nergens. Goed prompten is daarom enorm belangrijk voor elke overheidsorganisatie die AI serieus wil inzetten.

Informatiemanagement en Functioneel Beheer: onmisbaar bij AI

AI-geletterdheid raakt niet alleen de eindgebruiker. Informatiemanagement en Functioneel Beheer spelen een sleutelrol bij het slim en veilig inzetten van AI binnen uw organisatie.

Informatiemanagement zorgt voor de kaders:

• Wat mag, wat moet en wat levert AI concreet op?
• Hoe zorgen we voor kwalitatieve en betrouwbare informatie?
• Waar gaat alle data heen die we invoeren? Waar staat alle informatie die we genereren? En is dit veilig?

Functioneel Beheer zorgt voor praktische inrichting en ondersteuning:

• Standaard prompts en templates die medewerkers helpen.
• Heldere afspraken over gebruik en beheer van AI-tools.
• Continue monitoring op veiligheid en effectiviteit.

Samen zorgen beide teams dat AI niet alleen bruikbaar, maar ook controleerbaar en verantwoord wordt toegepast.

Klaar voor de AI-toekomst? Het begint bij weten wat u vraagt

AI-geletterdheid is geen nieuwe trend, maar een nieuwe basisvaardigheid. Sterker: op 2 februari 2025 is de EU AI-Act ingegaan. Die wet stelt onder andere dat bedrijven en organisaties moeten zorgen voor voldoende kennis en vaardigheden op het gebied van AI bij hun werknemers. 

Organisaties die vandaag investeren in AI voorkomen dat ze morgen worden ingehaald door de technologie of door de risico’s die ze nu niet overzien. Bij Solviteers kijken we verder dan alleen de techniek. Wij helpen u om AI slim, veilig en toekomstbestendig in te zetten. Samen zorgen we dat u niet alleen meedoet, maar ook de regie houdt.

Solviteers & Unbound ondersteunen u

Solviteers helpt uw organisatie vooruit met praktische ondersteuning op het gebied van AI-geletterdheid. Samen met onze AI-partner Unbound bieden wij:

• Trainingen en begeleiding voor teams en medewerkers: van prompten tot het herkennen van risico’s.
• Implementatie van AI-oplossingen op maat, afgestemd op uw organisatie.
• Beheer en borging van AI als vast onderdeel van uw digitale werkomgeving.
• Eigen systemen waarmee uw organisatie zelf regie houdt op data.

Zo voorkomt u dat AI een los experiment blijft en ontwikkelt u een aanpak die aansluit op uw informatiebeleid en digitale strategie. Lees meer over onze dienstverlening op het gebied van informatiemanagement en Functioneel Beheer. Bent u benieuwd wat AI voor uw organisatie kan betekenen? Neem gerust contact met ons op!